Tıkla Ara?
Dudak Damak Yarıklığı
Dudak Damak Yarıklığı
Dudak damak yarıklığı, doğumsal bir anomalidir ve bebeğin yüz yapısındaki dokuların gebelik sırasında tam olarak birleşememesi sonucu oluşur. Dudak veya damakta açıklık, ayrıklık ya da yarık şeklinde görülebilir. Bu durum, yüzün estetik görünümünü etkileyebilir ve fonksiyonel sorunlara (beslenme, konuşma, işitme gibi) neden olabilir.
Dudak Damak Yarığının Türleri
1. Dudak Yarığı:
• Üst dudağın bir veya iki tarafında açıklık şeklinde görülür.
• Hafif bir çentik şeklinde olabileceği gibi burun tabanına kadar uzanan daha geniş bir yarık da olabilir.
2. Damak Yarığı:
• Sert damakta (ağız tavanında) veya yumuşak damakta (ağız arka kısmında) açıklık bulunur.
• Açıklık, burnu ve ağız boşluğunu birbirinden ayıran dokuların tam olarak birleşememesi sonucu oluşur.
3. Dudak ve Damak Yarığı:
• Dudak ve damağın her ikisinde birden açıklık bulunur.
• Tek taraflı (unilateral) veya çift taraflı (bilateral) olabilir.
4. Submukozal Damak Yarığı:
• Dışarıdan fark edilmesi zor olabilir çünkü açıklık damak yüzeyinde değil, dokunun altındadır.
• Genellikle konuşma problemleriyle fark edilir.
Nedenleri
Dudak damak yarıklığı, genetik ve çevresel faktörlerin birleşimiyle oluşur:
1. Genetik Faktörler:
• Aile öyküsü varsa risk artar.
• Bazı genetik sendromlarla birlikte görülebilir (örneğin, Pierre Robin Sendromu, Van der Woude Sendromu).
2. Çevresel Faktörler:
• Hamilelik sırasında annenin sigara veya alkol kullanımı.
• Yetersiz folik asit alımı.
• Annenin gebelik sırasında geçirdiği enfeksiyonlar veya stres.
• İlaç kullanımı (örneğin, bazı epilepsi ilaçları).
3. Bilinmeyen Faktörler:
• Bazı durumlarda kesin bir neden bulunamayabilir.
Belirtiler
• Görsel Belirtiler: Dudak veya damakta açık bir yarık.
• Beslenme Sorunları: Damağın açıklığı nedeniyle süt veya sıvı burun boşluğuna kaçabilir.
• Konuşma Problemleri: Seslerin burundan çıkması (hipernazalite) gibi konuşma sorunları.
• Kulak Enfeksiyonları: Orta kulakta sıvı birikimi ve tekrarlayan enfeksiyonlar.
• Diş Problemleri: Eksik veya yanlış hizalanmış dişler.
Tanı
1. Doğum Öncesi Tanı:
• Ultrasonografi ile gebeliğin 13-14. haftasından itibaren dudak yarığı tespit edilebilir.
• Damak yarığı, ultrasonla genellikle daha zor tespit edilir.
2. Doğum Sonrası Tanı:
• Fiziksel muayene ile kolayca teşhis edilir.
Tedavi ve Müdahale
Dudak damak yarıklığı, cerrahi ve multidisipliner bir yaklaşımla tedavi edilebilir. Tedavi süreci genellikle aşağıdaki adımları içerir:
1. Cerrahi Müdahale:
• Dudak Onarımı: Genellikle bebek 3-6 aylıkken yapılır.
• Damak Onarımı: Genellikle 9-12 aylıkken gerçekleştirilir.
• İleri yaşlarda estetik veya fonksiyonel düzeltmeler gerekebilir.
2. Dil ve Konuşma Terapisi:
• Konuşma problemlerinin önlenmesi veya iyileştirilmesi için terapi gereklidir.
• Özellikle damak yarığı olan çocuklarda hipernazalite sorunlarına yönelik terapi uygulanır.
3. Ortodontik Tedavi:
• Eksik veya yanlış hizalanmış dişlerin düzeltilmesi.
• Gerekirse ilerleyen yaşlarda diş teli veya protez uygulamaları.
4. Kulak-Burun-Boğaz Tedavisi:
• Orta kulak enfeksiyonlarının önlenmesi ve işitme sorunlarının yönetimi için tüp takılması gerekebilir.
5. Psikolojik Destek:
• Çocuğun ve ailenin bu sürece adaptasyonu için destek sağlanır.
6. Beslenme Danışmanlığı:
• Özel biberonlar veya beslenme teknikleri ile bebeklerin yeterli beslenmesi sağlanır.
Uzun Dönem Yönetim
• Tedavi, çocuğun büyüme ve gelişim sürecine göre aşamalı olarak planlanır.
• Cerrahlar, diş hekimleri, konuşma terapistleri, KBB uzmanları ve psikologlar gibi bir ekip tarafından takip edilmesi önerilir.
