Tıkla Ara?
Seçici Beslenme
Seçici Beslenme
Seçici beslenme, bireyin beslenme düzeninde belirli yiyecekleri tercih etmesi ve diğerlerini tüketmeyi reddetmesi durumudur. Bu davranış, yiyeceklerin tadı, dokusu, kokusu, görünümü veya başka bir özelliği nedeniyle ortaya çıkabilir. Seçici beslenme, genellikle çocuklarda yaygın olmakla birlikte, bazı yetişkinlerde de görülebilir ve yeterli ve dengeli beslenmeyi engelleyebilir.
Seçici Beslenmenin Özellikleri
1. Sınırlı Yiyecek Çeşidi:
• Kişi yalnızca birkaç tür yiyecek tüketir. Örneğin, yalnızca karbonhidrat ağırlıklı besinleri tercih edebilir (makarna, ekmek, patates gibi).
2. Belirli Özelliklere Dayalı Tercihler:
• Yiyeceklerin belirli renk, doku, tat veya koku gibi özelliklerine göre seçim yapılır. Örneğin, yalnızca beyaz renkli yiyecekleri tüketmek.
3. Yeni Gıdalara Direnç (Gıda Neofobisi):
• Kişi, tanımadığı veya daha önce denemediği yiyecekleri tüketmeyi reddeder.
4. Yemek Rutinlerine Bağlılık:
• Belirli yiyecekleri belirli şekillerde hazırlanmış halde yemek isteme. Örneğin, sebzelerin yalnızca haşlanmış halde tüketilmesi.
Seçici Beslenmenin Nedenleri
1. Duyusal Hassasiyetler:
• Tat, koku, doku veya sıcaklık gibi duyusal uyaranlara aşırı tepki verme.
• Örneğin, ağızda pütürlü yiyeceklerin rahatsızlık yaratması.
2. Olumsuz Yemek Deneyimleri:
• Geçmişte yaşanan boğulma, mide bulantısı veya yutma güçlüğü gibi olaylar, belirli yiyeceklerin reddedilmesine yol açabilir.
3. Nörogelişimsel Sorunlar:
• Otizm spektrum bozukluğu (ASD), dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) gibi durumlar seçici beslenmeye katkıda bulunabilir.
4. Davranışsal Alışkanlıklar:
• Yeme alışkanlıklarında sınırlı bir rutine bağlılık.
• Ebeveyn-çocuk arasındaki yemekle ilgili olumsuz etkileşimler.
5. Tıbbi Sorunlar:
• Reflü, besin intoleransı veya sindirim problemleri.
6. Psikolojik Faktörler:
• Yeme bozuklukları (örneğin, gıda fobileri).
• Yemekle ilgili kaygı veya stres.
Seçici Beslenmenin Etkileri
1. Fiziksel Sağlık:
• Yetersiz beslenme nedeniyle vitamin, mineral ve diğer temel besin öğelerinin eksikliği.
• Kilo kaybı, büyüme geriliği veya bağışıklık sisteminde zayıflama.
2. Sosyal Yaşam:
• Aile yemeklerinde, restoranlarda veya arkadaş ortamında yemek yemekten kaçınma.
3. Psikolojik Etkiler:
• Yemekle ilgili stres veya kaygı.
• Yemek reddi nedeniyle bireyin özgüveninin etkilenmesi.
Seçici Beslenmenin Yönetimi
1. Duyusal Beslenme Terapisi:
• Çocuğun duyusal hassasiyetlerini azaltmaya ve yiyeceklerle olumlu bir ilişki kurmasına yardımcı olan terapi.
2. Adım Adım Gıda Tanıtımı:
• Yeni yiyecekleri küçük porsiyonlarla ve eğlenceli şekillerde sunma.
• Çocuğun veya bireyin yiyeceklere aşamalı olarak alışmasını sağlama.
3. Pozitif Pekiştirme:
• Yeni bir yiyeceği denediğinde bireye olumlu geri bildirim vermek.
4. Rol Model Olma:
• Ebeveynlerin veya bakım verenlerin çeşitli ve sağlıklı beslenme alışkanlıklarını göstermesi.
5. Beslenme Danışmanlığı:
• Bir diyetisyenle çalışarak eksik besinlerin takviyesi ve dengeli beslenme planı oluşturma.
6. Yemek Hazırlama Sürecine Katılım:
• Çocuğun yiyecekleri hazırlama sürecine dahil edilmesi, yiyeceklerle ilişkisinin güçlenmesine yardımcı olabilir.
